Thật không may gặp phải tình trạng đứt gân bàn tay thì bệnh nhân cần được đưa đến phòng cấp cứu để tiến hành phẫu thuật sửa chữa và phục hồi các chức năng càng sớm càng tốt. Đứt gân bàn tay có thể dẫn đến những di chứng nặng nề về sau như: mất chức năng vận động lâu dài nếu, mất khả năng lao động, ảnh hưởng đế sinh hoạt của bệnh nhân nếu không được điều trị kịp thời. Tiên lượng điều trị phẫu thuật đứt bàn tay còn phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gân bị thương.
Ngoài việc sử dụng các biện pháp phòng tránh nguy cơ có thể dẫn tới tình trạng đứt gân bàn tay. Thì mỗi người cũng cần trang bị cho mình kiến thức, những thông tin cần lưu ý trong và sau khi điều trị phẫu thuật đứt gân bàn tay.
Gân bàn tay là gì?
Gân là những sợi dây có độ dai và thực hiện chức năng giúp mô kết nối cơ với xương. Khi các nhóm cơ co lại, gân ở một số xương liên kết được kéo ra, giúp cơ thể thực hiện nhiều động tác khác nhau. Gân bàn tay và bàn chân là những gân hoạt động mạnh nhất trong cơ thể, gân kéo dài từ khớp vai cánh tay và bàn tay.
Gân bàn tay được chia thành hai nhóm:
- Gân duỗi: Chạy từ cẳng tay qua mu bàn tay đến các ngón và ngón cái. Có tác dụng giúp bạn mở rộng và duỗi thẳng ngón tay và ngón tay cái của bạn.
- Gân gấp: Nó kéo dài từ cẳng tay đến cổ tay và lòng bàn tay và cho phép các ngón tay uốn cong.
Mặc dù tình trạng đứt gần bàn tay khá là hiếm gặp nhưng nó lại để lại những hậu quả nghiêm trọng. Nếu không được điều trị, bệnh nhân thường bị đau dữ dội và mất chức năng vĩnh viễn.
Đứt gân bàn tay có thể được điều trị bảo tồn bằng thuốc hoặc phải tiến hành phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và kinh nghiệm của bác sĩ phẫu thuật.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng đứt gân bàn tay
- Chấn thương, tai nạn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đứt gân bàn tay. Một số tình huống có thể dẫn tới tình trạng bị chấn thương gân:
- Vết đứt – Vết cắt tạo thành vết đứt ở lưng, lòng bàn tay có thể gây đứt gân nếu chúng đủ sâu.
- Chấn thương trong thể thao: Điều này bao gồm nhiều loại chấn thương có thể dễ dàng làm đứt gânbàn tay ở một số tư thế. Khi cuộn các ngón tay, chẳng hạn như khi cố gắng bắt bóng và gân cơ gấp đôi khi nắm lấy áo đấu của đối phương. Các ròng rọc giữ cố định gân cơ gấp có thể bị đứt trong các hoạt động cần nhiều sức lực như leo núi.
- Vết cắn – Vết cắn của động vật hoặc con người có thể làm hỏng hoặc rách gân. Một người có thể làm hỏng gân của mình sau khi đánh răng của người khác.
- Chấn thương do tai nạn: Bị kẹt ngón tay vào cửa hoặc nghiền nát tay trong tai nạn xe hơi có thể gây rách và đứt gân bàn tay.
- Ngoài ra một số bệnh lý về xương khớp còn làm tổn thương xương và mô mềm, gây viêm và trong trường hợp nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ đứt gân.
Phẫu thuật điều trị đứt gân bàn tay
Phẫu thuật nối gân bàn tay được chỉ định khi một hoặc nhiều gân bị đứt hoặc rách khiến bàn tay mất cử động bình thường. Nếu gân duỗi bị đứt, bạn có thể không duỗi thẳng được một hoặc nhiều ngón tay. Ngược lại, nếu đứt các gân cơ gấp thì một hoặc nhiều ngón tay không cử động được.
Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể được hướng dẫn chụp x-quang bàn tay và cẳng tay. Mục đích là để ngăn ngừa các chấn thương khác liên quan như gãy xương.
Mặc dù nối lại gân thường không được coi là phẫu thuật khẩn cấp, nhưng nó nên được thực hiện càng sớm càng tốt sau khi bị thương, thường là trong vòng vài ngày. Đứt gân càng kéo dài, các vết sẹo hình thành ở phần cuối của sợi gân càng nhiều, hạn chế sự tự do cử động của bàn tay dù đã được phẫu thuật sau đó.
Tùy thuộc vào loại vết thương, bạn có thể dùng thuốc kháng sinh và vắc-xin uốn ván có thể được tiêm trước khi phẫu thuật để ngăn ngừa nhiễm trùng tay.
Phẫu thuật nối gân duỗi
Phẫu thuật gân duỗi thường được thực hiện dưới gây tê tại vùng hoặc toàn thân. Thuốc gây tê vùng sử dụng một mũi tiêm duy nhất để làm tê liệt một phần cơ thể và mất cảm giác hoàn toàn. Phẫu thuật gân bàn tay bao gồm tiêm thuốc gây tê vùng vào cổ hoặc đỉnh vai để làm tê toàn bộ cánh tay.
Nếu chấn thương đứt gân cần rửa vết thương thật sạch. Có thể cần phải rạch tay để mở rộng vết thương và khâu các đầu của gân bị rách lại với nhau. Vết thương được đóng lại bằng các mũi khâu và nẹp cứng (hỗ trợ để bảo vệ bàn tay). Các thanh nẹp thường được làm bằng thạch cao để hạn chế cử động của tay trong thời kỳ đầu sau phẫu thuật và ngăn ngừa tổn thương các gân đã được nối.
Phẫu thuật gân duỗi mất khoảng 30 phút nếu không có chấn thương liên quan nào khác.
Phẫu thuật nối gân gấp bàn tay
Nối gân gấp bàn tay cũng thường được thực hiện dưới gây tê tại vùng hoặc toàn thân. 1 garô được quấn quanh cánh tay để chặn dòng máu, cho phép máu chảy vào vết thương và gây khó khăn cho việc quan sát các cấu trúc liên quan. Garô là một sợi dây hoặc băng dùng để nén cánh tay nhằm cắt đứt nguồn cung cấp máu tạm thời.
Sau đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường trên da để mở rộng vết thương hoặc xác định vị trí gân bị tổn thương. Các đầu của gân bị thương được nối và sau đó được khâu lại. Vết thương ở tay được đóng lại bằng chỉ khâu và thường được bó bột để bảo vệ gân đã phẫu thuật.
Phẫu thuật gân cơ gấp đơn giản mất 45-60 phút, nhưng phẫu thuật phức tạp cho những chấn thương nghiêm trọng hơn có thể mất nhiều thời gian hơn.
Phẫu thuật ghép gân
Trong một số trường hợp, có thể không nối lại được các đầu của gân bị đứt. Điều này có thể là do các đầu gân quá sờn. Trong những trường hợp như vậy, phẫu thuật có thể được thực hiện để tách gân ra khỏi một trong những ngón tay khỏe mạnh và gắn lại vào ngón tay hoặc ngón cái bị thương. Điều này được gọi là ghép gân.
Có thể bạn quan tâm:
- Phổ biến kiến thức y khoa về bệnh lý ngón tay cò súng
- Ngón tay lò xo – 99+ thông tin nên biết về bệnh này
- Viêm bao gân cổ tay và những điều cần biết
Cách theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật đứt gân bàn tay
Nếu bệnh nhân được gây mê toàn thân khi tiến hành mổ đứt gân bàn tay, thì bệnh nhân tỉnh dậy trong phòng hồi sức sau phẫu thuật. Có thể tiếp tục thở oxy qua mặt nạ và cảm thấy hơi buồn ngủ.
Nếu bạn được gây tê vùng hoặc gây tê cục bộ khi thực hiện phẫu thuật nối gân bàn tay, bạn có thể trở lại phòng điều trị sớm hơn, nhưng cánh tay bên bị thương sẽ bị tê và sưng tấy trong vài giờ.
Thông thường, bạn có thể đặt tay vào băng địu (một loại băng lớn, hỗ trợ) để giảm sưng.
Sau khi phẫu thuật, tay của bạn sẽ sưng tấy và bầm tím, khi thuốc tê hết tác dụng bạn sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội. Lúc này, vận động sau khi nối gân bàn tay rất hạn chế. Điều này là do vết thương còn mới và bệnh nhân rất đau. Bạn có thể cần dùng thuốc giảm đau thông thường như ibuprofen, acetaminophen và codeine trong tối đa 2 tuần.
Trước khi rời bệnh viện, bạn sẽ được khuyên nên đặt tay lên tim càng nhiều càng tốt để giảm sưng. Ví dụ, bạn có thể được khuyên đặt cánh tay lên gối khi ngồi hoặc đặt cánh tay lên vai đối diện khi đứng và đi.
Bạn sẽ không thể lái xe trong vài tuần sau khi phẫu thuật. Nếu bạn sống một mình và đã được gây mê toàn thân, bạn nên ở lại bệnh viện qua đêm.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật gân bàn tay
Trước khi bạn rời bệnh viện, bác sĩ trị liệu tay của bạn có thể thay băng cứng (giá đỡ dùng để bảo vệ tay bạn) được đeo trong quá trình phẫu thuật bằng thanh nhựa dẻo và bật lửa. Thanh nẹp này giúp ngăn chặn sự kéo căng quá mức của các gân đã được phẫu thuật sửa chữa. Thường nên đeo nẹp liên tục trong 3-6 tuần.
Sau đó, bạn có thể rút ngắn thời gian đeo và chỉ đeo vào ban đêm trong vài tuần tiếp theo. Bác sĩ phục hồi chức năng tay sẽ giải thích cách chăm sóc nẹp thích hợp và trả lời bất kỳ câu hỏi nào bạn có thể có. Điều quan trọng là thanh nẹp không bị ướt. Do đó, cần phải bọc nó trong túi ni lông khi tắm.
Để tránh cứng khớp, phục hồi chức năng sau khi đứt gân bàn tay nên được thực hiện ngay sau phẫu thuật và tiếp tục cho đến 12 tuần sau phẫu thuật. Bệnh nhân được hướng dẫn nhiều bài tập gân khớp khác nhau. Tập thể dục giúp ngăn gân đã khâu dính vào mô xung quanh và hạn chế phạm vi chuyển động của tay thì thường phải phẫu thuật lần thứ hai. Nếu cử động bị hạn chế và đau sau khi nối gân bàn tay, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ phẫu thuật hoặc chuyên gia phục hồi chức năng tay.
Một kế hoạch phục hồi chức năng sau phẫu thuật gân bàn tay có thể được chia thành nhiều giai đoạn:
Tuần 1-3: Vật lý trị liệu ban đầu xoay quanh việc theo dõi vết thương cẩn thận và kiểm soát cơn đau. Giai đoạn đầu này là cần thiết để ngăn ngừa tái phát đứt gân và thúc đẩy quá trình lành gân. Điều trị ban đầu bao gồm:
- Liệu pháp áp lạnh (nước đá).
- Điện trị liệu.
- Dùng nẹp tay.
- Kiểm soát thụ động chuyển động của cổ tay và ngón tay.
- Chuyển động tích cực của khuỷu tay và vai ngăn ngừa cứng khớp, giảm khả năng vận động và yếu cơ.
- Theo dõi quá trình lành vết thương
Tuần 4-6: Sau 3 tuần vật lý trị liệu, phục hồi chức năng tập trung vào việc duy trì và cải thiện chuyển động để tăng phạm vi chuyển động, giải phóng cấu trúc và tăng cường sức mạnh cho các ngón tay. Điều trị bao gồm:
- Quản lý sẹo
- Nẹp tay.
- Mô mềm vận động.
- Tăng cử động cổ tay và bàn tay.
- Tích cực hỗ trợ phạm vi chuyển động của gân bị ảnh hưởng.
Tuần 7-12: Trong giai đoạn sau của quá trình phục hồi chức năng, bệnh nhân dần dần cảm thấy những cải thiện đáng kể về vận động và sức mạnh. Các buổi tập luyện nên được tăng cường để tối đa hóa khả năng vận động của tay và phục hồi chức năng sauphẫu thuật. Điều trị bao gồm:
- Bắt đầu với các bài tập tăng cường
- Thực hiện các bài tập phạm vi chuyển động thụ động
- Tăng phạm vi các bài tập chuyển động
- Tăng sức mạnh độc lập của gân được nối
- Xoa bóp mô mềm
- Bài tập hoạt động chức năng
Phạm vi chuyển động và sức mạnh của bàn tay sẽ cải thiện đáng kể sau 12 tuần phục hồi chức năng. Các bài tập cụ thể do nhà trị liệu tay hoặc bác sĩ phẫu thuật khuyến nghị sẽ tùy thuộc vào loại phẫu thuật gân mà bạn đang thực hiện. Nếu bạn có thói quen hút thuốc, bạn nên bỏ. Hút thuốc có thể làm giảm lưu lượng máu ở tay và làm chậm thời gian hồi phục.
Mất bao lâu để hoạt động bình thường sau khi phẫu thuật nối gân bàn tay?
Trung bình, một gân bàn tay được phẫu thuật sửa chữa thường lành hoàn toàn trong khoảng 12 tuần, nhưng để lấy lại toàn bộ phạm vi chuyển động có thể mất tới 6 tháng.
Trong một số trường hợp, ngón tay hoặc ngón cái bị ảnh hưởng có thể không cử động được như trước khi bị thương. Cứng gân sau có thể là thủ phạm.
Nhìn chung, hầu hết mọi người có thể:
- Có thể hực hiện các thao tác nhẹ nhàng như sử dụng bàn phím hoặc dùng bút viết, sau 6 đến 8 tuần
- Sau 8 đến 10 tuần thì có thể bắt đầu tham gia lái ô tô, mô tô hoặc xe tải chở hàng nặng
- Giai đoạn từ 8 đến 10 tuần thì có thể thực hiện các hoạt động cường độ trung bình
- Thực hiện các hoạt động nặng nhọc và các hoạt động thể thao sau 10 đến 12 tuần
Bác sĩ trị liệu bàn tay hoặc bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ có thể cung cấp cho bạn ước tính chi tiết hơn về thời gian phục hồi khả năng của riêng bạn, sau khi đã được cá thể hóa theo từng trường hợp. Điều quan trọng là bạn phải tuân theo tất cả các hướng dẫn và lời khuyên được đưa ra cho bạn về việc cử động sau nối gân tay trong thời gian hồi phục và theo dõi.
Kết luận
Đứt gân bàn tay là một hiện tượng không hiếm gặp do các trường hợp xô xát đánh nhau, tai nạn lao động…. Tuy rằng tổn thương này không gây nên tình trạng chết người hay sự đe dọa về tính mạng. Nhưng không được chủ quan trong việc điều trị vì nó có nhũng di chứng nguy hiểm.
Mong rằng bài việc này đã đem đếnnnhững thông tin hữu ích giúp bạn trang bị cho mình kiến thức về chấn thương này để biết cách xử trí, điều trị hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về phẫu thuật đứt gân bàn tay thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi:
- Địa chỉ: Số 30 Tăng Bạt Hổ, Phường 12, Quận 5, HCM (đặt lịch trước khi đến bạn nhé!)
- Email: bsvuitinh.com@gmail.com
- Điện thoại: 0763 237 138
- Zalo: 0763 237 138
